Czym jest restrukturyzacja formy prawnej?
Na wstępie należy odpowiedzieć sobie na pytanie, czym jest restrukturyzacja i po co się ją przeprowadza. Choć to pojęcie, często źle się kojarzy, absolutnie nie powinno być postrzegane tylko i wyłącznie z negatywnego punktu widzenia. Restrukturyzacji nie przeprowadza się jedynie w przypadkach, gdy w firmie pojawia się kryzys. Można powiedzieć, że we współczesnym języku biznesowym, pojęcie to często rozpatruje się w kategoriach szeroko pojętej optymalizacji. Procesy optymalizacyjne to wszelkie działania, które mają na celu poprawę wyników przedsiębiorstwa. W związku z powyższym, decyzję o restrukturyzacji podejmują także firmy o solidnych fundamentach i ugruntowanej pozycji na rynku.
Korzyści restrukturyzacji formy prawnej firmy
Systematyzując pojęcie restrukturyzacji, odpowiedzieliśmy na podstawowe pytanie o cel tego działania. W kolejnym kroku należy rozważyć korzyści z wdrożenia restrukturyzacji. W kontekście bezpośredniego przełożenia na poprawę działalności i zyskowności danej firmy, w pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na ramy prawne i organizacyjne, czyli na formę prawną. Niejednokrotnie zmiana formy prawnej stanowi preludium do wdrożenia kolejnych zmian wpływających na efektywność organizacji.
Podjęcie decyzji o zmianie formy prawnej należy poprzedzić gruntowną analizą. Przy tworzeniu nowych ram organizacyjnych niezwykle ważnym aspektem jest odpowiednie dopasowanie do profilu działalności, sposobu zarządzania oraz perspektyw rozwoju. Odpowiednio dobrana forma prawna umożliwia zatem nie tylko odpowiednią organizację, zarówno na poziomie strategicznym i organizacyjnym, ale także ma istotne przełożenia w kontekście działalności operacyjnej. Mówiąc w skrócie, restrukturyzacja formy prawnej umożliwia poprawę zorganizowania i funkcjonowania firmy w perspektywie długofalowej.
Najpopularniejszą formą organizacyjną jest jednoosobowa działalność gospodarcza i w większości przypadków, takie firmy wymagają restrukturyzacji w obszarze formy prawnej. Głównym powodem często jest wielkość i skala działalności takich przedsiębiorstw. Przeważnie są to firmy, które funkcjonują na rynku od wielu lat, a zarządzanie i odpowiedzialność spoczywa w rękach jednej osoby – właściciela. Niesie to za sobą duże ryzyko, szczególnie jeśli przedsiębiorca nie zabezpieczy ciągłości funkcjonowania w kontekście sukcesji i przekazania majątku następcom prawnym.
Zmiana formy prawnej daje możliwości w zakresie zachowania ciągłości firmy zgodnie z wolą przedsiębiorcy oraz ogranicza odpowiedzialność przedsiębiorcy majątkiem osobistym za zobowiązania. Stąd też, restrukturyzacja wskazana jest w przypadku przedsiębiorców, którzy swoje firmy zakładali w przeszłości, a firmy przez lata nabrały pokaźnych rozmiarów.
Konieczność restrukturyzacji formy prawnej nie dotyczy jednak tylko i wyłącznie jednoosobowych działalności gospodarczych. Jak wspomniano wcześniej, restrukturyzacja to działania optymalizacyjne, zatem dotyczą wszystkich form prawnych funkcjonujących w polskim obrocie gospodarczym, czyli spółek cywilnych, spółek osobowych i spółek kapitałowych.
Jak zmienić formę prawną firmy?
De facto istnieją dwa sposoby, jednakże wybór metody zawsze powinien być poprzedzony gruntowną analizą prawną wraz z określeniem skutków podatkowych. Jeśli potrzebujesz takiej analizy, zajrzyj na stronę naszej kancelarii prawnej i umów spotkanie z prawnikiem.
Na mocy znowelizowanego Kodeksu Spółek Handlowych, przedsiębiorcy prowadzący jednoosobowa działalność gospodarczą, z mocy prawa mają możliwość przekształcenia firmy w spółkę kapitałową, tj. w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, lub spółkę akcyjną. O ile docelową formą prawną ma być spółka osobowa, czyli spółka jawna lub spółka komandytowa sprawa się trochę komplikuje. W takim przypadku należy przeprowadzić podwójne przekształcenie lub zmienić formę prawną poprzez aport istniejącego podmiotu do nowoutworzonej spółki.
W przypadku spółki cywilnej, przedsiębiorcy maja możliwość przekształcić podmiot w spółkę osobową z mocy prawa, jednak jeśli docelową ma być spółka kapitałowa najprościej jest zmienić formę prawna poprzez aport spółki cywilnej do nowopowstałej spółki kapitałowej.
Spółka jawna może zostać przekształcona z mocy prawa w spółkę komandytową, natomiast jeśli docelową formą prawną ma być spółka z ograniczona odpowiedzialnością, wymaga to innych zabiegów prawnych.
Obecnie, w polskim obrocie gospodarczym, niezwykła popularnością cieszą się spółki komandytowe, które należą do kategorii spółek osobowych. Ich konstrukcja pozwala na układ i dobór rozwiązań prawnych w rożnych konfiguracjach. Dużym zainteresowaniem cieszą się tzw. układy hybrydowe, czyli połączenie spółki z o. o. ze spółką komandytową.
Dwie metody na restrukturyzację formy prawnej
Przy zmianie formy prawnej mamy do dyspozycji dwie metody - co wcześniej zauważyliśmy. Pierwsza to przekształcenie kodeksowe, którego istotną zaletą jest zachowanie ciągłości prawnej i podatkowej przekształcanego podmiotu. Druga metoda to aport istniejącego podmiotu, jako wkładu niepieniężnego do nowopowstałej spółki. W tym przypadku „stary podmiot” przestaje istnieć, a na jego miejsce powstaje nowa spółka, która swoją historię zaczyna tworzyć od początku. Oczywiście, jeśli mówimy o zorganizowanej części przedsiębiorstwa, w istocie można udowodnić ciągłość podatkową, czy prawną, jednak zgodnie z literą prawa jest to nowy podmiot utworzony na fundamentach starego. W przypadku przekształcenia kodeksowego, zachowana zostaje także ciągłość zezwoleń, koncesji czy innych dokumentów, które z mocy prawa przechodzą płynnie na podmiot przekształcony. W przypadku aportu wszelkie uprawnienia wynikające z decyzji administracyjnych tracą swoją ważność, co wiąże się z koniecznością ponownego ich uzyskania.
Przy wyborze metody zmiany formy prawnej należy mieć na uwadze skutki podatkowe, które są zależne od kilku czynników, m. in. majątku firmy. Wniesienie przedsiębiorstwa aportem do nowej spółki jest neutralne podatkowo, co oznacza że nie powoduje opodatkowania na gruncie podatku VAT i w sferze podatku dochodowego, o ile zostanie zachowana zasada zorganizowanej części przedsiębiorstwa w myśl art. 55 KC. Zobowiązania z tytułu podatków powstają dopiero w momencie sprzedaży udziałów, lub jeśli organ podatkowy uzna, że nie została zachowana zasada w myśl cytowanego artykułu.
Podsumowując, restrukturyzacja formy prawnej jest formą optymalizacji w obszarze organizacyjno-funkcjonalnym przedsiębiorstwa. Wybór docelowej struktury należy poprzedzić gruntowną analizą prawno-podatkową, która ma na celu dobór metody wprowadzania zmian. Nad restrukturyzacją powinni myśleć przedsiębiorcy, którzy chcą zachować ciągłość firmy bez ryzyka związanego z przekazaniem firmy następcom prawnym, oraz firmy które wymagają zmian w obszarze zarządzania i optymalizacji podatkowej.
Jeżeli interesuje Cię zmiana formy prawnej na spółkę z o.o., koniecznie zajrzyj do naszego kursu o spółkach z o.o. Sekrety Spółek.
